Dinner Conversations: four artists, one collective, a chef & his friends

Groepstentoonstelling uit de tentoonstellingsreeks In Medias Res.
Editie 2023, rondom het thema voedsel, eetcultuur en samenkomst

De tentoonstellingsreeks In Medias Res ontstaat vanuit een jaarlijkse pelgrimage langs uiteenlopende kunstacademies in België, Duitsland en Nederland, op zoek naar een gemeenschappelijk thema of een gedeelde tendens die is te bespeuren in het werk van jonge makers. Vanuit deze zoektocht ontstaat een kerngedachte voor een tentoonstelling die zowel onlangs afgestudeerde kunstenaars als meer gevestigde kunstenaars die rondom dit thema kunst maken samenbrengt. De titel In Medias Res verwijst naar de Latijnse term die zich vertaalt als een relatieve tijdsaanduiding, waarbij je midden in een verhaal valt. Vanuit de gedachte dat bepaalde thema’s in de kunst tijdloos zijn, of met de tijd weer terugkeren. Tijdens deze jaarlijkse tocht langs afstudeerpresentaties in de zomer van 2023 viel het op dat meerdere jonge kunstenaars zich verhouden tot voedsel als verbindende factor tussen mensen en culturen en dit verwerken in hun werk. Dit heeft geleid tot Dinner Conversations: four artists, one collective, a chef & his friends.

Iedere samenleving op aarde heeft wel een eetcultuur. Van (sa-men) koken, recepten conserveren en herschrijven of bij elkaar komen om te eten. Want: voedsel is een essentieel onderdeel van mensen door culturen, landen en generaties heen—het vertegenwoordigt verschillende achtergronden van cultuur, religie, geschiedenis en tradities en fungeert als een katalysator voor de gemeenschap. Al zo lang de mens bestaat dragen we (familie)recepten over van generatie op generatie, behouden we tafeltradities en ontwikkelen we nieuwe eetgewoonten. We eten alleen, met onze families, buren of binnen onze gemeenschap. We zitten aan hoge tafels, lage tafels of eten op de grond. Net als kunstwerken vertellen de gerechten die worden geserveerd een verhaal; ze zeggen iets over een momentopname in tijd en plaats, of over thema’s als geboorte of rouw. De vier kunstenaars, het collectief en de chef en zijn vrienden die deelnemen aan deze tentoonstelling maken installaties, video’s, sculpturen en gerechten waarin het vaak niet gaat om het werk an sich, maar om de onderlinge relatie tussen mensen. Het zijn kunstwerken waarin je als bezoeker niet de toeschouwer bent, maar juist een onderdeel van het werk. Ze belichten collectiviteit, cultuurverschillen, geopolitiek en gulzigheid.

Bernadette Zdrazil: What We Will Collective

Tijdens haar studie in Antwerpen zocht Zdrazil al naar vormen van samenwerkingen, alhoewel de manier van werken op de kunstacademie nog erg individualistisch was en niet zozeer gericht op gemeenschappelijkheid. Het gaat uiteindelijk om een individueel resultaat en minder om een horizontale manier van leren en vaardigheden uitwisselen. Vanuit dit gemis van het gezamenlijke in de kunst, sloot Zdrazil zich vorig jaar aan bij het collectief What We Will.

What We Will is een collectief van kunstenaars die samenkomen in, én gebruik maken van de openbare ruimte om samen te leren, creëren en hun individuele vaardigheden uit te wisselen. Samen maakten zij het werk ‘To observe, to gossip, to soften, to soak, to wrap’, een tapijt dat zij zien als een instrument: als een platform voor het delen van verhalen. Voor het maken van dit werk concentreerde het collectief zich op de techniek van het vilten, een langzaam proces dat gesprekken binnen de groep en uitwisselingen met mensen daarbuiten mogelijk maakt. Het ontwerp voor dit kunstwerk ontstond toen het collectief het het tapijt ging opvatten als ontmoetings-, eet- en slaapplek. Werkend op de vloer viel het hen op dat ze soms betoverd werden door de schaduwen van hun omgeving of interieur. Daarom besloot het collectief om dit tapijt vorm te geven als een schaduw van een stoel, gecom-bineerd met de contouren van verschillende andere objecten. Uit dit schaduwspel ontstonden broodsculpturen en ook het keramiek is het resultaat van deze vaardigheid-uitwisseling-sessies die op het tapijt plaatsvonden. Het glazuur werd op een later moment aangebracht, geïnspireerd op de kleuren van het tapijt.

Bernadette Zdrazil and What We Will Collective | gathering at the opening of Dinner Conversations

Mella Jaarsma

Mella Jaarsma’s kunstpraktijk is bekend door haar complexe kostuum-installaties en haar focus op vormen van culturele en raciale diversiteit die zijn ingebed in kleding, het lichaam en in voedsel. Zoals het werk ‘I Eat You Eat Me’ (2001-voortdurend), een interactieve performance die plaatsvindt in de buurt van eetkraampjes, in restaurants en in andere eetgelegenheden. Het werk werd op uiteenlopende plekken in de wereld tot uitvoer gebracht: van Sollentuna in Zweden tot Bangkok in Thailand en Houston, USA.

In het kader van dit werk nodigt Jaarsma mensen uit om deel te nemen aan een intiem diner. De deelnemers zitten dicht bij elkaar, elk met een lederen slabbetje om hun nek dat verbonden is met de tafel die tussen hen in zweeft. In plaats van voor zichzelf te bestellen, wordt de deelnemers gevraagd eten te kiezen voor de persoon tegenover hen. Eenmaal geserveerd voeden de performers elkaar, met het doel om in de huid van de ander te kruipen. Zo brengt een ‘eenvoudige’ activiteit, namelijk eten om te (over)leven, vragen naar boven over het welzijn van jezelf in relatie tot anderen. Want in iedere samenleving met een diversiteit aan etnische, culturele, politieke en religieuze uitingen en verschillen, is inlevingsvermogen en gastvrijheid naar elkaar van wezenlijk belang. ‘I Eat You Eat Me’ is een manier om het potentieel van het zoeken naar het gemeenschappelijke goede, levend te houden.

Mella Jaarsma | I Eat You Eat Me | video-compilation | 2012

Hankyul Jeong

De ervaring van de culturele transitie die Jeong ervaarde toen ze vier jaar geleden naar Nederland verhuisde, leidde ertoe dat ze de diverse betekenissen van voedsel in verschillende samenlevingen begon te waarderen. Door die ervaring ondervond de kunstenaar dat het eten zelf toegang verschaft tot verschillende (eet)culturen en (eet)gewoonten. Daarnaast voelde ze ook de gehechtheid aan de voor haar zo bekende Koreaanse gerechten en de Koreaanse eetcultuur die ze niet zou hebben ontdekt als ze niet naar Nederland was verhuisd. Opgroeiend in Zuid Korea had Jeong nooit leren koken, vanuit de cultuur dat je veelal buiten de deur eet en maar weinig tijd in de keuken spendeert. Om zich in Nederland staande te houden leerde ze zichzelf koken en werd ze verliefd op dit ambacht. Voedsel is voor haar nu niet langer alleen een bron van levensonderhoud, maar ook een katalysator voor cultuur en gemeenschap.

Om haar artistieke visie in beeld te vertalen, maakt Jeong interactieve installaties waarin (glas)kunst en culinaire gerechten samensmelten tot één zintuiglijke ervaring. Met de installatie ‘See Weed’ richt de kunstenaar haar aandacht op zeewier, een voedingsbron die zowel een interessante historische oorsprong als helende krachten kent en vandaag de dag ook een belangrijke rol speelt in actuele duurzaamheidsvraagstukken. Zeewier wint in Nederland aan populariteit, als bouwmateriaal, veevoer of als verfstof, maar voor de kunstenaar is het bovenal een vertrouwd ingrediënt van de Zuid-Koreaanse keuken. Met eetbare kunstwerken die ze in haar installaties presenteert, nodigt Jeong het publiek uit om deel te nemen en kennis te maken met de verschillende smaken van zeewier.

Hankyul Jeong | Installatie Sea’weed’ | glass, wood, recycled plastic | 2023

Jemima de Jonge
De Jonge is een interdisciplinair kunstenaar die ruimtevullende, immersieve filminstallaties gebruikt om haar tekeningen, sculpturen, installaties en performances samen te voegen tot één geheel. Haar werk is een eindeloze zoektocht naar omslagpunten—het ongrijpbare moment waarop de dingen botsen met elkaar, waar wrijving en onzekerheid ontstaat en humor pijnlijk wordt. Met een gecultiveerde naïviteit creëert ze vervreemdende ervaringen door de fysieke realiteit te vermengen met kartonnen miniatuurwerelden.

In de gelaagde video-installatie ‘Tablescene, a Body of Water’ eet de Jonge met acht versies van haarzelf, haar eigen tafel op. In deze sociaal surrealistische scène zitten ze rond een eettafel, scheuren stukjes karton van de tafel en knabbelen die in hoog tempo weg terwijl ze via een uitgebreide interne monoloog druk met elkaar converseren. Niet geheel onbelangrijk: de tafel is van karton, evenals de stoelen, de lampen, de schilderijen. Ze eten hun eigen omgeving op totdat één van hen zo gulzig eet dat ze in een stukje karton stikt en er paniek uitbreekt. De Jonge heeft een fascinatie voor kantelmomenten, waarin een sfeer omslaat in het tegengestelde, zoals dit werk balanceert op de grens tussen humor en angst of schrik. Het compulsieve eetgedrag speelt op een bijna dierlijk instinctief niveau en kleurt dit kleine drama met een echte heldin, een slachtoffer en een onverwachte ontknoping.

Jemima de Jonge | Tablescene, A Body of Water | 2023

Shana de Villiers

Deze Zuid-Afrikaans kunstenaar is schrijver, performer, textielkunstenaar en allround schoenmaker. De kunstenaar bestudeert en maakt patchwork (lappendekens) als een associatief hulpmiddel om te kunnen reflecteren op fluisteringen van de queer ecologietheorie, de gelaagde geschiedenis van Villiers’ eigen koloniale erfenis, de plaats van het monster én het geheugen die zich in deze drek verstopt.

Villiers’ kunstwerk ‘How to digest directional-bio-geo-politics in terra-miss-place?’ is een voortzetting van het onderzoek dat de kunstenaar deed voor diens afstudeerwerk, getiteld ‘terra-miss-place’. In deze installatie neemt Villiers eten als de kiem van levend zijn en spijsvertering als het Noorden en Zuiden van consumptie. In dit werk is de darm, analoog aan compost, een knooppunt van waaruit we kunnen navigeren door de politiek van Noord en Zuid—plaatsen die (niet) bestaan, maar gebaseerd zijn op de relaties tussen macht, kennis en ruimte. Deze relaties tussen Noord en Zuid, die het kolonialisme heeft nagelaten, hebben veel weg van de eetrichting. Er is de Noord-mond die moet worden opgevat als schoon! Entree en toegang! Smaak en theorie! Er is ook een Zuid-anus die wordt gezien als afval! beerput! Verrot! Ewwwwwww! Tussen deze polen bevinden zich de middenvoeten. Met deze installatie wil de kunstenaar zich vooral richten op deze middenvoeten, waar voedsel en relationele richtingen zich kunnen verzamelen. Als tussenruimte is deze positie zowel een broedplaats voor ziekteverwekkers als een plek voor samenkomst en ontmoeting.

Shana de Villiers | How to digest directional-bio-geo-politics in terra-miss-place? |

Rens Pörtzgen & friends (Atelier Fig. and Matthieu Reijnoudt)

Rens Pörtzgen is chefkok en kijkt graag naar eten als een manier om mensen op hun gemak te stellen. Als kok richt hij zijn blik op zowel het verleden als het heden en toont met de manier waarop hij ingrediënten gebruikt respect voor het milieu, de natuur, zijn vakmanschap en onze cultuur. Zijn stijl van koken zou je kunnen omschrijven als modern en zou ook gemakkelijk geïnterpreteerd kunnen worden als pretentieus. Echter, zijn enige doel is om producten op een aantrekkelijke en respectvolle manier te presenteren.

Samen met Matthieu Reijnoudt en Atelier Fig. vormde Rens gedurende de tentoonstelling De Chef & his Friends van pop-up restaurant ‘Bar Accu’. Voor deze gelegenheid was ‘Bar Accu’ elke vrijdag van 16.00 tot 23.00 geopend voor publiek, in de accuruimte van Omstand. Met gebruik van humor en absurdistische elementen werd voor de bezoeker een avondje uit eten in scène gezet, in de vorm van een heus diner waarin zowel de ingrediënten voor de maaltijd als de oude accuruimte van de voormalige elektriciteitsfabriek centraal stonden.

Rens Pörtzgen & friends | BAR ACCU, gathering at the opening of Dinner Conversations | 2023

Alle foto’s door Django van Ardernne

Om het magazine van Dinner Conversations online te lezen: klik hier!