WERKPERIODE INGRID VAN DE ZALM

Ingrid van der Zalm (Heerlen 1981) behaalde in 2006 haar masterdiploma Algemene Sociale Wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht en in 2010 haar bachelordiploma Fashion Design aan hogeschool voor de kunsten ArtEZ in Arnhem. Ze werkte van begin oktober tot begin december 2017 als artist in residence in de Geheime Bunker.

\\ Waarom ging je eerst na de universiteit en toen naar een mode-opleiding?
Op mijn achttiende leek de kunstacademie me al heel leuk, maar ik was in meer richtingen geïnteresseerd waardoor ik uiteindelijke besloot Algemene Sociale Wetenschappen te gaan studeren. Nadat ik was afgestudeerd aan de universiteit twijfelde ik tussen een opleiding mode en een opleiding autonome kunst. Uiteindelijk had ik het gevoel dat ik meer m’n ei kwijt zou kunnen in mode, het escapistische van de mode trok me erg aan. Dus koos ik voor mode. Inmiddels ben ik erachter gekomen dat ik me vrijer en prettiger voel in het autonome veld.

\\ Hoe verliep de mode-opleiding?
Het propedeusejaar ging prima. Daarna raakte ik de weg kwijt. Ik snapte niet hoe ik mode moest maken. Ik dacht er misschien te veel over na, waardoor mijn werk nogal geforceerd uitpakte. Het was en moeizame aangelegenheid tot ik samen met mijn docenten tegen het einde van het derde jaar besloot om me uitsluitend op het ontwerpen van stoffen te concentreren. Mijn vierde studiejaar, het afstudeerjaar, was heerlijk. Ik kon me eindelijk echt focussen en zat helemaal in mijn eigen universum.

\\ Wat waren de inspiratiebronnen voor dat universum?
Een van mijn inspiratiebronnen was het werk van de surrealist Hans Bellmer, niet zijn poppen, maar zijn tekeningen. Het fijne en het organisch vloeiende van die tekeningen sprak me aan. Bellmer speelde in zijn tekeningen met platte, tweedimensionale patronen en ruimtelijke suggesties. Die overgangen en combinaties van twee- en driedimensionaal hielden me toen erg bezig en nu nog steeds trouwens. Een andere bron van inspiratie vormde het werk van Folkert de Jong. Wat me daarin aansprak was het contrast tussen morsige materialen als piepschuim en purschuim, de duistere onderwerpen en de ogenschijnlijk onschuldige snoepgoedkleuren. En verder had ik een grote voorraad beeldmateriaal, bijeengesprokkeld op internet. Afbeeldingen van het Portugees oorlogsschip bijvoorbeeld, een dier dat vaak wordt aangezien voor een kwal, maar dat eigenlijk een complexe kolonie van poliepen is. Het ging me bij dat soort afbeeldingen voornamelijk om de vormen, kleuren en de materialiteit. Ik ben afgestudeerd met een expositie van mijn stoffen op het KEMA-terrein. De voorbereiding van die expositie was voor mij ook interessant. Het was en mooie aanleiding om na te denken en te experimenteren met het gebruik van een stof als autonoom object.

\\ En na de kunstacademie?
Ik kreeg na de academie een vaste baan bij een textielbedrijf. Daar werk ik nog steeds drie dagen in de week. In de tijd die ik overhoud naast mijn baan, wil ik mijn vrije beeldende werk, verder ontwikkelen.

\\ Waar wil je heen met je kunst?
Dat is moeilijk onder woorden te brengen. Gaandeweg heb ik ontdekkingen gedaan die ik verder wil onderzoeken en uitwerken. Sinds een jaar of twee zoek ik in winkels als de Action en in toko’s naar producten die me aanspreken. Gewoonlijk zijn het goedkope alledaagse materialen zoals waspoeder, haargel, koffiemelkpoeder, aardappelmeel, cassavemeel, kaarsenvet en kleurstoffel voor voedsel. Met die stoffen ga ik aan de slag. Door veel te experimenteren met die materialen ben ik erachter gekomen dat er in die materialen een wonderlijke wereld zit verscholen die ik graag wil delen, zichtbaar wil maken en wil laten evolueren. Naast het fysieke brouwen en spelen met die materialen ben ik ook bezig met het afbreken van gevonden beeldmateriaal tot pixels. Ik selecteer een pixelkleur. Wat je dan overhoudt is een vorm. Die vorm verplaats en herhaal ik Zo vaak totdat het bestaande beeld is afgebroken en er een nieuwe abstracte, amorfe wereld ontstaat.

\\ Wat heb je tijdens je werkperiode in de Geheime Bunker gedaan?
Ik ben er tamelijk onbevangen aan begonnen. In en buiten de Bunker is veel te zien. De buitenkant is roestig, afgebladerd en gelaagd. Binnen zie je op het door een explosie en brand beroete plafond van die typische witte vlekken waardoor het plafond een soort sterrenhemel lijkt. Er gebeurt veel naar mijn gevoel. Verval en verwering gaan door. Ergens in de Bunker is het plafond ingestort. Op de naar beneden gevallen plafondplaten gutst en druppelt water neer als het regent.
Ik heb als eerste een door muizen aangevreten rol toiletpapier die ik in de caravan vond, bewerkt met aardappelzetmeel en kleurstof, wat een mooi chemisch landschap opleverde. Daarna heb ik aantal vloerroosters van de Bunker naar de bouwkeet gesleept. In die roosters zitten allerlei geometrische vormen, uitsparingen voor het een of ander, waarschijnlijk. De roosters en de vormen wilde ik navormen door de openingen met waspoeder, water en kleurstof te vullen, maar dat lukte niet. Ik richtte mijn aandacht vervolgens op de plek die ik net noemde, waar het plafond is ingestort en het regenwater op de plafondplaten valt. Die plek heb ik voorzien van waspoeder, kleurstof en badbruisballen. Dat leverde al na een week een broeierige vermenging op, een landschappelijke, chemische zwelling die verder en verder uitdijde. De rest van de tijd heb ik onder andere besteed aan het nemen van foto’s. In de caravan lag op het bed een roze hoes die het witte caravaninterieur in een roze gloed zette. Dat effect heb ik uitgebreid gefotografeerd. Het licht en de dieptewerking van het interieur van de caravan kon je trouwens veranderen door met de zilverachtige zonneweringen voor de ramen te spelen. Ook dat heb ik uitgebreid gefotografeerd. Toen ik op een avond had besloten naar huis te gaan en alle deuren van de Bunker al had gesloten, liep ik nog een keer door de ruimte met een zaklamp. Het verlichten van het chemische landschap met de zaklamp in de verder donkere ruimte leverde interessante beelden op, een vondst die ik op allerlei manieren heb gefotografeerd.

\\ Heb je wat opgestoken van je verblijf in de Geheime Bunker?
Tot nu toe maakte ik veel werk ter plekke direct in een tentoonstellingsruimte, waar publiek het werk direct kan aanschouwen. Dat is in de Geheime Bunker niet mogelijk. Omdat ik wel de behoefte had om mijn werk in de Bunker ook zichtbaar te maken voor publiek, ben ik de nadruk meer gaan leggen op fotografie, wat mij interessante beelden opleverde. Ook ben ik bezig met het bewerken van het beeldmateriaal dat ik in de Bunker heb verzameld. Wat daar uit gaat komen is nu, een halve maand nadat ik het project in de Bunker heb afgesloten, nog niet te zeggen.